Nieuwe toevoegingen aan deze site zijn onder aan deze pagina aangegeven.
Met het klimmen der jaren wordt het beklimmen van bergen (in de Alpen) of heuvels (de Posbank of Zuid-Limburg) steeds moeilijker. Dan is er niets dan fijner dan het fietsen over oude spoorlijnen. Immers, omdat voor een trein een helling van 2% al heel veel is, is het nooit heel zwaar fietsen. Toegegeven, fietsen over de dijken in de Betuwe is ook vlak, maar landschappelijk vind ik die oude spoorlijnen toch veel fraaier. Door de begroeiing langs het pad is het vaak net alsof je door een tunneltje fietst.
In het buitenland zijn veel oude spoorlijnen al omgebouwd tot prachtige fietspaden, bijvoorbeeld:
• de Vennbahn van Aken naar Luxemburg (zie www.vennbahn.eu/nl/ 125 km)
• de Parenzana_trail van Triëst in Italië via de kust van Slovenië naar Porec in Kroatië (zie www.parenzana.net/en/ 123 km)
• in de Eifel (zie ecktiv.nl/vier-vlakke-fietsroutes-door-de-eifel-20/ )
• in België / Wallonië (zie ravel.wallonie.be/nl/home.html/ )
• of Spanje’s mooiste spoorfietspad (zie Spanjes-mooiste-spoorfietspad )
• en in 2011 hebben we zelfs in Ecuador over een oude spoorlijn gefietst (zie El Chaquinan Ecuador )
Kijk voor een overzicht ook op https://www.oppad.nl/fietsroutes-over-oude-spoorwegen ) of zoek op "Ravel", "Voie Verte" of "Via Verde".
In Nederland gebeurt dat nog maar mondjesmaat, terwijl er toch een groot aantal oude spoorlijnen zijn die niet meer gebruikt worden.
Zie bijvoorbeeld
• Op nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_opgeheven_spoorlijnen_in_Nederland .
• Of nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_toeristische_spoorwegen_en_museumlijnen_in_Nederland .
• Of historiek.net/atlas-van-verdwenen-spoorlijnen-in-nederland/135956 .
En op www.bcpeters.dds.nl/spoorzoeker_tmp is ook veel historische informatie te vinden.
Jammer genoeg wordt daar niet vermeld of die lijnen momenteel voor fietsen of wandelen gebruikt kunnen worden.
De eerste keer dat we onverwacht verrast werden door z’n kaarsrecht fietspad (de Baronnenlijn van Hattem tot Apeldoorn) met aan beide zijden een fraaie begroeiing was op een tocht van Zwolle via Apeldoorn naar huis. En ook op onze vakantie in het voorjaar van 2021 in een Landal huisje in Kaatsheuvel hadden we twee van zulke fraaie fietsroutes in de buurt, het Belslijntje en het Halvezolenpad (zie ook verderop). Verder hebben we dichtbij ook de oude lijn van Nijmegen via Groesbeek naar Kleef.
Fietspad van Nijmegen naar Groesbeek langs de oude spoorlijn
Voor mij reden om eens te googelen op “fietsen over oude spoorlijnen in Nederland”. Dat leverde bedroevend weinig bruikbare hits op. Alleen op www.fietsersbond.nl/onderweg/fietsroutes/het-nieuwe-fietsen-over-oude-spoorbanen staat (naast veel informatie over buitenlandse mogelijkheden) een korte alinea over Nederland, verre van compleet en zonder duidelijke aanwijzingen om die route te fietsen. Meer bruikbaar, maar deels verouderd en ook niet compleet, is het boekje van Alexander Artz (Uitgeverij Elmar, derde druk uit 2009), getiteld: “fietsen en wandelen langs oude spoorlijnen in Nederland”. Dat boekje is alleen nog via een tweedehands boekhandel te vinden (zie www.boekwinkeltjes.nl ). Het bevat per route een uitgebreide beschrijving en veel historische informatie, dus, in aanvulling op deze site, zeker aan te bevelen.
Maar misschien dan zelf ook maar eens een website bouwen met een actuele inventarisatie van zulke fietstochten specifiek voor Nederland. Van de enkele tochten heb ik hierbij alleen (enkele reis) de betreffende route over de voormalige spoorlijn aangegeven. Om er een rondrit van te maken kun je zelf (bijvoorbeeld via knooppunten) wel een andere route terug vinden maar dezelfde tocht ook de andere kant op fietsen kan best ook heel fraai zijn. Je ziet de omgeving dan toch weer heel anders.
Van enkele andere tochten heb ik een rondrit overgenomen uit het hiervoor genoemde boekje van Alexander Artz. Deze rondritten bevatten soms stukjes van enkele verschillende lijnen. Daarnaast is er soms ook een track in de omgeving meegenomen die helemaal verdwenen is of in het geheel niet gefietst of zelfs maar gelopen kan worden. Op Open Street view kan men die oude lijnen wel als rechte stippellijntjes terug vinden. Voor een uitgebreider beschrijving van de routes en vele wetenswaardigheden verwijs ik ook naar dit boekje.
Ik heb, daar waar mogelijk, de route over de oude spoorlijn van begin naar einde met knooppunten aangegeven.
Verder kan bij elke routebeschrijving ook een ZIP-bestand met de GPX-track van de betreffende route worden gedownload.
Bij enkele tochten heb ik ook nog een printje van de treindienstregeling uit 1919 opgenomen uit het boekje "Reisgids Nederlandse Spoorwegen, zomerdienst 1919". Het hele boekje is te vinden op hetutrechtsarchief.nl Reisgids Nederlandse Spoorwegen zomer 1919 .
Behalve met tweewielers, van racefiets via mountainbike en stadsfiets tot E-bike, is er ook nog een mogelijkheid om met een draisine, een karretje met vier wielen dat ook met spierkracht echt over de rails rijdt, een rit over het spoor zelf te maken.
Dit kan o.a. tussen Groesbeek en Kranenburg (D) (zie 20 Van Nijmegen naar Kleef (D)),
in Hengelo (zie Draisine Hengelo)
en in het Holtingerveld nabij Havelte. Voor meer info, zie Draisine.
Verder nodig ik eenieder uit om aanvullingen of verbeteringen op deze inventarisatie aan mij door te geven via toon.loonen@inter.nl.net .
Inhoud (met provincie en lengte van het deel over de oude spoorlijn of hele rondrit)
Gelderland
10 De Baronnenlijn, Apeldoorn Hattem Zwolle (Gelderland, 40 km)
11 Radio Kootwijk (Gelderland, 4 km, 2024)
20 Van Nijmegen via Groesbeek (Gelderland, 23 km) naar Kleef (D)
22 Nijkerk (Gelderland, 1,5 km)
30 Groenlo Winterswijk Bocholt (Gelderland, 19 en 36 km)
32 Neede Eibergen (Gelderland, 33 km voor de hele rondrit)
33 Doetinchem Zelhem (Gelderland, 10 km)
Overijssel
35 Enschede (Overijssel, 40 km voor de hele rondrit)
36 Deventer Raalte (Overijssel, 43,4 km waarvan 3 km op spoor)
Noord-Brabant
40 Het Belslijntje (Noord-Brabant, 25 km van Riel tot Turnhout)
41 Halvezolenpad of Halvezolenlijntje (Noord-Brabant, 30 km)
42 Waalre Valkenswaard Neerpelt (Noord-Brabant, 23 km)
45 Boxtel Veghel Uden Gennep (Noord-Brabant en Limburg, 60 km)
Limburg
52 en 53 De IJzeren Rijn (Midden-Limburg, 24 tot 35 km)
Drente
60 Hondsrug vanuit Assen (Drenthe, 50 km voor de hele rondrit)
61 Havelte Trambaanweg (Drenthe, 4 km enkele reis)
Groningen
70 Marum Gronings Westerkwartier (Groningen, 25 km voor de hele rondrit)
Friesland
75 Friesland overzicht en Leeuwarden Stiens Dokkum Arum (Friesland, 56,6 of 66,6 km voor de hele rondrit)
76 Franeker Tzum (Friesland, 9,6 km voor de hele rondrit)
77 Stiens Harlingen (Friesland, 33,6 km enkele reis)
Zuid-Holland
80 Midden Delftland (Zuid-Holland, 39 km voor de hele rondrit)
81 Trambaanpad Spijkenisse - Hellevoetsluis (Zuid-Holland, 17 km)
Utrecht
91 Bilthoven - Huis ter Heide - Zeist (Utrecht, 4,5 km bij Bilthoven)
92 Utrecht - Rhenen - Wageningen - Arnhem (Utrecht en Gelderland, 2,4 km)
99 Wandeling Grebbelinie (Utrecht, 9 km)
Overzicht. Op de Zwarte vierkantjes kan geklikt worden. De laatste aanvullingen staan nog niet op dit overzicht.
Aanvullingen in 2024
Onlangs heb ik een mail gekregen met een link naar een Duitse site met informatie over dit onderwerp over de hele wereld.
Zie voor de homepage: www.bahntrassenradeln.de/index.htm
En specifiek voor Nederland: www.bahntrassenradeln.de/bahneur_nl .
Laatste wijzigingen / aanvullingen:
2024-03 Route 11: De route bij Kootwijk (zie hieronder) heb ik via deze site gevonden.
2024-08 Route 51 en 52: De IJzeren Rijn (Midden-Limburg) zijn toegevoegd.
2024-09 Route 41: Het Halvezolenpad is geheel opnieuw geschreven met nieuwe tracks.
2024-10 De website gereorganiseerd: i.p.v. 1 groot bestand nu een indexpagina en een bestand per onderdeel.
2024-10 Route 70 Marum Gronings Westerkwartier gefietst en opnieuw beschreven.
2024-10 Route 75 Leeuwarden Stiens Dokkum Arum gefietst en toegevoegd.
2024-10 Route 76 Franeker Tzum opnieuw beschreven.
2024-10 Route 77 Stiens Harlingen nog niet gefietst maar wel toegevoegd.
2024-10 Route 30 Groenlo Winterswijk opnieuw beschreven.
2024-10 Algemeen: diverse kleine correcties.
2024-10 Algemeen: in plaats van één ZIP-bestand met alle tracks is nu bij elke route een ZIP-bestand met de GPX-track van de betreffende route geplaatst.
2024-10 Algemeen: bij elke route is ook een kaartje geplaatst.
2024-10 Route 33 Doetinchem Zelhem toegevoegd.
2024-10 Bovenstaande overzichtskaart opnieuw gemaakt.
2024-11 Bij alle routes een tabel toegevoegd met info: Naam track, Lengte, Rondrit, Opmerking.
2024-11 Route 36 Deventer Raalte toegevoegd.
2024-11 Route 22 Nijkerk Havenlijn toegevoegd.
2024-11 Hiervoor een paragraaf over de Draisine toegevoegd.
2024-11 Op alle routes links naar info over de betreffende spoorlijnen op wikipedia toegevoegd.
2024-11 Routes 30, 32 en 35 diverse correcties.
2024-11 Bij alle routes de overzichtskaart en de link naar de gpx-track direct onder de tabel geplaatst.
2024-12 Routes per provincie ingedeeld en daarom track 21 (Rhenen-Wageningen) hernummerd naar 92.
2024-12 Route 61 Havelte Trambaanweg in Drenthe toegevoegd.
Toon Loonen
Informatie: toon.loonen@inter.nl.net